CVT şanzımanın orijinal adı continuously variable transmission olup adını bu baş harflerden almıştır. Ülkemizde sürekli değişen şanzıman olarak da telaffuz edilir. İçeriğimizde bu şanzıman çeşidinin çalışma prensibi, avantajları, dezavantajları ve arızaları konularını ele aldık.
Otomotiv sektöründe sürekli gelişen teknoloji, insanlığa daha yararlı ve kullanışlı hale gelmektedir. CVT şanzıman modelinin temeli Leonardo da Vinci’nin 1490 yılında çizmiş olduğu taslağa dayanır. İlk olarak 1950 yılında Hollanda menşeili DAF motor tarafından kullanılmıştır. 2000’li yılların başından itibaren yaygın olarak kullanılan CVT şanzıman, özellikle Japon araba modellerinde sıkça kullanılmıştır. Çok küçük olması sayesinde bazı scooter motor tiplerinde de kullanılmaktadır.
CVT şanzıman diğer şanzıman türlerine hiçbir şekilde benzemez. Bunun temel nedeni otomatik veya manuel şanzıman türlerinde, her vites sayısına karşılık gelen ve belirli bir orana sahip dişli grupları bulunurken, CVT şanzıman modelinde bu tarz dişlilerin bulunmamasından kaynaklanır. Şanzımandaki parça sayısı diğer şanzıman tiplerine göre oldukça azdır. İki kasnak, V şeklinde kayış, birkaç mikroişlemci ve sensörlerden oluşur. Kompakt ve küçük bir yapıya sahiptir. CVT şanzımanının çalışma prensibi ve arızalarıile ilgili daha fazla bilgi edinmek için makalemizi okumaya devam edebilirsiniz.
CVT şanzıman Çalışma Prensibi
CVT şanzımanda birbirine kayış aracılığı ile bağlı olan iki kasnak bulunur. Yeni modellere bu kayışın yerinde zincir kullanılmaktadır. Dişli oranı ise bu kasnakların konik duvarlarının dönerken birbirine yaklaşıp ya da uzaklaşmasıyla belirlenir. Bu sayede araç sabit devirde giderken hızlanabilir. Veya tam tersi bir şekilde yavaşlayabilir.
CVT şanzımanda diğer şanzımanlardaki gibi vitesler bulunmaz çok fazla kasnak oranı olduğundan her bir kasnak oranı için ayrı bir vites vardır. Bu şanzımanı manuel kullanmak isteyenler ya da aracının kaçıncı viteste olduğunu merak edenler için motor kontrol ünitesi (ECU) tarafından önceden belirlenmiş oranlara bu vitesler atanmıştır. CVT şanzımanların avantajlarını ve dezavantajlarını sırasıyla yazalım.
CVT Şanzıman Avantajları
CVT şanzımanın avantajları şu şekilde sıralanabilir;
- Yakıt tasarrufu bakımından en verimli şanzıman türüdür.
- Diğer şanzıman türlerine göre bakım maliyetleri daha düşüktür.
- Söz konusu şanzıman çeşidi düşük torklu motorlar için oldukça verimlidir.
- Vites geçişleri yoktur. Motor her zaman ideal devrinde çalışır. Bu sayede motordan gelen güç kesintiye uğramaz.
CVT Şanzıman Dezavantajları
CVT şanzımanın dezavantajları genel olarak şunlardır;
- Dizel araçlarda genellikle tercih edilmez.
- Kasnakların arasında yer alan kayış veya zincir, diğer motor tiplerine göre daha çabuk aşındığından dolayı ömrü kısadır.
- CVT şanzıman sportif bir sürüş için uygun değildir. Özellikle rampalarda aracın devirli kullanılması, şanzımana zarar verebilir.
- Diğer şanzıman tiplerine göre çıkan ses rahatsız edebilir. Bu sesin giderilmesi için düzenli şekilde yalıtım malzemesi kullanılır.
- Çok yüksek torklara sahip araçlarda tercih edilmemektedir.
- Çok yüksek devirlerde verimli çalışamamaktadır.
CVT şanzıman arızaları
En sık rastlanılan CVT Şanzıman Arızaları genel olarak;
- Giriş milinde meydana gelen arızalar
- Tambur-zincir çizme
- Şanzıman beynindee meydana gelen arızalardır.
Araçta bu tip problemler meydana geldiği durumlarda, vitesler arası boşa çıkma, uğultu, vites geçişlerinde vuruntu ve titreme gibi sorunlar oluşmaktadır.
CVT şanzımanlarının daha uzun ömürlü olması için günümüzde yoğun ar-ge çalışmaları yapılmaktadır. Olukça verimli olan bu motordaki en büyük sorun diğer şanzıman tipleri kadar uzun ömürlü olmamasından kaynaklanır. En çok deformasyon aracın durup kalkması sırasında olur. Bunun için uzun ömürlü olmasını daha dikkatli kullanarak sağlayabiliriz. Örneğin; Aracı park ederken önce vitesi boş konuma yani “N” harfine alıp el frenini çekilir. Yükü şanzımandan alıp daha sonra vitesi park konumuna “P” alıp motoru kapatmamız, çalıştırırken de aracı vitese aldıktan sonra el frenini indirmemiz şanzımanın ömrünü uzatmaya yarar.
